Η χαμένη ευκαιρία των κεντρικών τραπεζών

Η σφιχτή δημοσιονομική πολιτική και η χαλαρή νομισματική πολιτική, κατά τα λεγόμενα του υπουργού Οικονομικών της Βρετανίας George Osborne, είναι η βασική απάντηση στη χρηματοοικονομική κρίση. Ανά την Ευρώπη όμως, η επιβράδυνση αποδυναμώνει τη δημοσιονομική θέση ενώ η πιστωτική κρίση εκμηδενίζει τα κίνητρα που προσφέρουν οι κεντρικές τράπεζες.

Εάν η Τράπεζα της Αγγλίας και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν είχαν προχωρήσει σε χαλάρωση της νομισματικής τους πολιτικής την Πέμπτη θα ήταν συνένοχοι στην αύξηση του κόστους δανεισμού που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις. Ακόμη και όσα έκαναν – μείωση επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης από την ΕΚΤ και επέκταση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης κατά 50 δις. στερλίνες από την ΤτΑ – είναι ελάχιστα.

Στη Βρετανία, το μέσο επιτόκιο για δάνειο μίας μικρής επιχείρησης ή για ένα νέο στεγαστικό δάνειο εκτινάχθηκε το Μάιο. Για το πρώτο, το spread από το 0,5% της ΤτΑ είναι πλέον διπλάσιο από ότι ήταν πριν την κρίση. Και στην ευρωζώνη όμως, η πίστωση συρρικνώνεται. Κάθε χρόνο, ο συνολικός όγκος των δανείων προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά αυξάνεται με ρυθμό που σχεδόν πλησιάζει τον πληθωρισμό. Το Μάιο, ο δανεισμός σε μη χρηματοοικονομικούς οργανισμούς συρρικνώθηκε σε ονομαστικούς όρους.

Και οι δύο κεντρικές τράπεζες δεν ανταποκρίθηκαν στην πραγματική ενίσχυση της πίστωσης που χρειάζονται οι οικονομίες τους. Η ΤτΑ ανταποκρίθηκε στις ελάχιστες προσδοκίες για αγορά τίτλων, αλλά θα μπορούσε να τις είχε ξεπεράσει υποσχόμενη να αγοράσει κρατικά ομόλογα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα εάν η οικονομία παραμείνει στάσιμη.
Πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι δεν μείωσε το επιτόκιο στα αποθέματα των τραπεζών, ώστε να τις πείσει να διοχετεύσουν τη ρευστότητά τους σε πιο ριψοκίνδυνο δανεισμό. Ούτε έδωσε κάποιο στίγμα ότι αναζητά τρόπους για να διοχετεύσει ρευστότητα στην οικονομία, παρακάμπτοντας το τραπεζικό σύστημα. Ουσιαστικά, αυτό που ειπώθηκε στις βρετανικές επιχειρήσεις είναι το ίδιο πιστωτικό «χρηματοδότηση για δανεισμό» του οποίου οι λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμη διευκρινιστεί.

Η ΕΚΤ, προς τιμήν της, μείωσε το επιτόκιο overnight καταθέσεών στο μηδέν. Ίσως αυτή η κίνηση να απελευθερώσει κάπως το δανεισμό στην οικονομία. Μην το θεωρείτε όμως, βέβαιο. Το τραπεζικό σύστημα της ευρωπαϊκής περιφέρειας αντιμετωπίζει πολύ σοβαρότερα προβλήματα από ότι η Βρετανία. Οι τράπεζες ανά την Ευρώπη αναδιοργανώνουν τους ισολογισμούς τους, γεγονός που αφήνει σε ασφυξία τις ελλειμματικές χώρες.

Όπως παραδέχθηκε και ο πρόεδρος της ΕΚΤ Mario Draghi, ο μηχανισμός μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής δεν λειτουργεί σε ορισμένα τμήμα της συναλλαγματικής ένωσης για την οποία είναι υπεύθυνος. Για να κάνει τη δουλειά της, η ΕΚΤ θα πρέπει να ξεκινήσει εκ νέου το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων. Αυτό δικαιολογείται ακόμη και από την στρεβλή λογική της ΕΚΤ για αυτά τα προγράμματα. Οι κινήσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προς μία τραπεζική ενοποίηση δίνουν στην ΕΚΤ την πολιτική κάλυψη για περισσότερα αντισυμβατικά μέτρα στήριξης. Αντιθέτως, η ΕΚΤ ενήργησε αποκλειστικά στο «μέτωπο» των επιτοκίων: έκανε δηλαδή την κίνηση με το μικρότερο δυνατό αντίκτυπο.

ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.