Ξαναστήνουν το Ανάκτορο

Το ανάκτορο των Αιγών αποτελεί πρότυπο αρχιτεκτονικής και πρόγονο οικοδομημάτων, 
που κατασκευάστηκαν αργότερα.

Ένα σπουδαίο, από πολλές απόψεις, μνημείο, πρέπει να αναστηλώνεται. Η ώρα για το Ανάκτορο των Αιγών, το δημόσιο κτίριο που ανεγέρθηκε από τον Φίλιππο Β' τον Μακεδόνα, έφτασε μετά πολλές δεκαετίες εγκατάλειψης.

Η τοπική Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, υπό τη μαθήτρια του Μανόλη Ανδρόνικου Αγγελική Κοτταρίδη ως έφορο, πήρε επάνω της με υπευθυνότητα και πάθος και αυτό το μεγάλο έργο, που μόλις ξεκίνησε.

Μαζί, εργάζεται άοκνα και για το μουσείο, που θα συμπληρώνει την εικόνα του αναπεπταμένου αρχαιολογικού χώρου των Αιγών. Ένα βασικό τμήμα του ανακτόρου, η πρόσοψη του δευτέρου ορόφου από το πρόπυλο της εισόδου, δεν είναι δυνατόν να αναστηλωθεί, κυρίως λόγω αδυναμίας σωστής στερέωσης. Έτσι, θα αναταχθεί στο ένα από τα δύο αίθρια του μουσείου.

Προχθές, έγινε σχετική συζήτηση στο Συμβούλιο Μουσείων. Η Αγγελική Κοτταρίδη θύμισε πως το ανάκτορο αποτελεί πρότυπο αρχιτεκτονικής και πρόγονο οικοδομημάτων, που κατασκευάστηκαν αργότερα, κυρίως σε πόλεις των διαδόχων του Αλεξάνδρου. Υπενθύμισε πως ο Φίλιππος Β' ήταν πυθαγόρειος και φίλος του Πλάτωνα και πως όλα αυτά έπαιξαν ρόλο στο να στηριχθεί το ανάκτορο σε μια γεωμετρική ακολουθία η οποία, σύμφωνα με τους αρχαίους, οδηγεί «στην ψυχή του κόσμου».

Το Πολυκεντρικό Μουσείο των Αιγών, με διάσπαρτες «αίθουσες-ενότητες», 
ενσωματώνει το σύνολο του αρχαιολογικού χώρου.

Τέλος, μίλησε για «βιωματική προσέγγιση» η οποία επιτυγχάνεται με τη συγκεκριμένη παρουσίαση.

Η διευθύντρια Μουσείων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων Μαρία Λαγογιάννη ανέφερε: Στην ανατολική πλευρά του μεγάλου αιθρίου θα εκτεθούν «αναταγμένα» στοιχεία των στοών του άνω ορόφου της πρόσοψης του ανακτόρου (στυλοβάτες-γείσα, ιωνικοί αμφιπεσσοκίονες, τριταινιωτά επιστύλια, θωράκια), τα έξι ακέραια λίθινα ψευδοπαράθυρα του άνω ορόφου του προπύλου καθώς και τα σωζόμενα στοιχεία του αετώματος αυτού.

Τριάντα τέσσερα αυθεντικά αρχιτεκτονικά μέλη από ιωνικά κιονόκρανα, επιστύλια, στυλοβάτες που παίζουν ταυτόχρονα και τον ρόλο των γείσων, θωράκια που μιμούνται ξύλινη κατασκευή, έξι μοναδικά ακέραια λίθινα ψευδοπαράθυρα, καθώς και από όλα τα σωζόμενα στοιχεία του αετώματος, που βρίσκονταν κάποτε στο ανώγειο της ανατολικής πτέρυγας του ανακτόρου, θα στηθούν όχι με σκοπό την αναστήλωση του μνημείου - που απέχει 3 χλμ. από το κτήριο - αλλά την έκθεσή τους εν ανατάξει.

Αναπαράσταση των «αναταγμένων» αντικειμένων, όπως θα εκτεθούν στο αίθριο του υπό κατασκευή κεντρικού κτηρίου του Πολυκεντρικού Μουσείου Αιγών.

Το μικρό αυτό τμήμα από το αρχαίο οικοδόμημα θα βρίσκεται σε περιβάλλον που αντιστοιχεί με ακρίβεια ως προς τις διαστάσεις και την εικόνα με το αρχαίο μνημείο, θα διαφοροποιείται όμως ως προς τα υλικά και τη λειτουργία.

Πρόκειται για θραύσματα που συντηρήθηκαν και συγκολλήθηκαν για να μπορούν με την ανάταξή τους να δίνουν μια όσο το δυνατόν πιο αυθεντική «ματιά» στον δεύτερο όροφο του Ανακτόρου των Αιγών, του πρώτου περιστυλίου στην ιστορία της κλασικής αρχιτεκτονικής. Έτσι, θα παρέχονται πολύ περισσότερες πληροφορίες από ό,τι αν εκτίθεντο με τον καθιερωμένο τρόπο.

Ο στόχος της έκθεσης είναι να γνωρίζει ο επισκέπτης το μνημείο μέσα από μια βιωματική αίσθηση και περιήγηση, με αρωγούς του, εκτός από τα εκθέματα, μια μακέτα, την αυτόματη ξενάγηση και τις εφαρμογές «επαυξημένης πραγματικότητας», που θα είναι αντικείμενο διαφορετικής μελέτης.

Στον εκθεσιακό χώρο θα υπάρχουν, επίσης, προθήκες με αρχιτεκτονικά θραύσματα, λίθινα μέλη, τμήματα από ειδικά στοιχεία δαπέδων, κεραμίδια, ακροκέραμα, σιδερένια δεσίματα ξύλινης οροφής κ.ά.. Πέρα από τα ίδια τα εκθέματα και τον τρόπο παρουσίασής τους, υπάρχουν κι άλλες καινοτομίες στον χώρο, όπως το δάπεδο από μεταλλικό πλέγμα, βάθους γύρω στα 8 εκατοστά, που σκοπό έχει να δίνει «αέρα» στο μνημείο του δευτέρου ορόφου και στο κοινό την αίσθηση της περιήγησης μέσα σε μια πλατφόρμα.

Τέλος, μια συγκλονιστική κάτοψη του ανακτόρου με χαράξεις μέσα από μια αλληλουχία γεωμετρικών σχημάτων θα δίνει το γεωμετρικό στίγμα του ανακτόρου, το οποίο υπακούει παντού στον νόμο της χρυσής τομής.

Η κ. Κοτταρίδη συμπλήρωσε ότι στους τοίχους θα παρουσιασθούν μέσα σε προθήκες και άλλα τμήματα από το οικοδόμημα, όπως κεραμίδια, κονιάματα κ.λπ.

Έτοιμο τον Οκτώβριο του 2015 το Μουσείο

Το Πολυκεντρικό Μουσείο των Αιγών, με διάσπαρτες «αίθουσες-ενότητες», ενσωματώνει το σύνολο του αρχαιολογικού χώρου των Αιγών, όπως είπε η γενική γραμματέας Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. Οι ενότητες που το αποτελούν είναι: το κτίριο προστασίας Βασιλικών Τάφων Μεγάλης Τούμπας, το κτίριο προστασίας των Μακεδονικών Τάφων της Ευρυδίκης και του Ρωμαίου, το κτίριο προστασίας των Μακεδονικών Τάφων των Στρατιωτικών, το Κεντρικό Μουσειακό Κτίριο και το Ανάκτορο.

1,5 εκατ. €

Το Κεντρικό Μουσειακό Κτίριο αποτελεί τον πυρήνα του Πολυκεντρικού Μουσείου, αλλά και την είσοδο του επισκέπτη στον αρχαιολογικό χώρο. Περιλαμβάνει έναν ενιαίο εκθεσιακό χώρο κυρίως για περιοδικές εκθέσεις και δύο ημιυπαίθριους: έναν για τα αρχιτεκτονικά μέλη και έναν για τα γλυπτά. Το Μουσείο, συνολικού προϋπολογισμού 1,5 εκατ. ευρώ, θα είναι έτοιμο τον Οκτώβριο του 2015 και θα ανοίξει με έκθεση τον Δεκέμβριο.

Το Ανάκτορο

Αεροφωτογραφία του Ανακτόρου.

Στα ριζά του λόφου της ακρόπολης, σε ένα υπερυψωμένο άνδηρο που δεσπόζει στο χώρο και σημαδεύεται από μια αιωνόβια βελανιδιά, σώζονται τα εντυπωσιακά ερείπια του Ανακτόρου που σφραγίζουν με την επιβλητική παρουσία τους ακόμη και σήμερα την εικόνα των ερειπίων της πόλης.

Το Ανάκτορο των Αιγών που αποτελούσε βασικό πόλο του μεγάλου οικοδομικού προγράμματος του Φιλίππου Β΄ στην πόλη - λίκνο της δυναστείας, θα πρέπει να είχε ολοκληρωθεί πριν το 336 π.Χ., όταν ο βασιλιάς, με πρόφαση τους γάμους της κόρης του με τον Αλέξανδρο της Ηπείρου, γιόρτασε εδώ την παντοδυναμία του.

Ενταγμένο στην ίδια οικοδομική ενότητα με το θέατρο που βρίσκεται δίπλα του, το μεγάλο ορθογώνιο κτήριο είναι προσανατολισμένο σύμφωνα με τους γεωγραφικούς άξονες. Η πρόσβαση γινόταν από την ανατολική πλευρά, όπου με τρόπο πρωτοποριακό για την εποχή διαμορφωνόταν η πρόσοψη με το μνημειακό πρόπυλο στο κέντρο μιας εντυπωσιακής δωρικής κιονοστοιχίας. Τα μαρμάρινα κατώφλια της τριπλής βασιλικής εισόδου σώζονται ακόμη στη θέση τους, ενώ τα λίθινα αρχιτεκτονικά μέλη που μιμούνται παραθυρόφυλλα και τα χαριτωμένα ιωνικά κιονόκρανα που βρέθηκαν πεσμένα εδώ θα πρέπει να προέρχονται από την πρόσοψη του ορόφου. Ο συνδυασμός των ρυθμών, δωρικού και ιωνικού, τον οποίο βρίσκουμε ήδη στον Παρθενώνα, θα γίνει κυρίαρχη τάση για την μακεδονική αρχιτεκτονική που φαίνεται να την χαρακτηρίζει ο «λειτουργικός εκλεκτικισμός».

Συγχωνεύοντας με τρόπο εξαιρετικά εφευρετικό στοιχεία δημόσιας και ιδιωτικής αρχιτεκτονικής, ο μεγαλοφυής αρχιτέκτονας του Ανακτόρου των Αιγών κατάφερε να δημιουργήσει ένα κτήριο μοναδικό, λιτό και λειτουργικό και συγχρόνως απόλυτα μνημειακό και επιβλητικό.


Πηγή: Α. Κώττη, Έθνος, Ναυτεμπορική